جستجوی اجرامی شگفت انگیزتر از سیاهچاله ها

جستجوی اجرامی شگفت انگیزتر از سیاهچاله ها

می‌دانیم که سیاهچاله‌ها پیش از این در دسته اجرامی بسیار ناشناخته و رازآمیز قرار داشتند. تصوری که از این اجرام وجود دارد، اینگونه است که جسمی بسیار کوچک جرمی معادل جرم چندین خورشید را در نقطه‌ای فشرده کرده است. اما موضوع این خبر٬ کشف جرمی شگفت انگیزتر از سیاهچاله‌ها است. نظریه تکینگی بدون پوشش (naked singularity)، حاکی از آن است که سیاهچاله آنقدر سریع به دور خود می‌گردد که در نهایت با فقدان افق رویداد مواجه می‌شود. سیاهچاله‌ها زمانی شکل می‌گیرند که ماده‌ی ستاره‌ای بزرگ بر روی خود فرو بریزد، و در این حین، فشار لازم به طرف خارج برای خنثی کردن نیروی گرانشی که به طرف داخل وارد می‌شود، وجود نداشته باشد. از این رو فشار گرانش به سایر نیروهای داخلی غلبه می‌کند و سیاهچاله تا بینهایت در خود فرو می‌ریزد. در این صورت نیروی گرانشی به قدری زیاد می‌گردد که حتی نور نیز نمی‌تواند از آن بگریزد. در نهایت سیاهچاله در پوششی تاریک از خودش احاطه می‌شود که ما آن را افق رویداد می‌نامیم. اجرام و تابش‌ها هنگام رد شدن از افق رویداد ناگزیر به سمت سیاهچاله کشیده می‌شوند. به همین دلیل ما آن ها را نمی‌بینیم و سیاه می‌نامیم. تمام سیاهچاله‌های کشف شده تا‌کنون ، دارای چرخش به دور خود بوده‌اند. گاهی آنقدر زیاد که به بیش از ۱۰۰۰ دور در ثانیه می‌رسید. اما در این نظریه جدید، اگر شما سیاهچاله‌ای را بیابید که سرعت گردش به دور خودش بسیار زیاد باشد، در آن صورت مقدار حرکت زاویه ای چرخشش، بر نیروی گرانش حاصل از جرمش غلبه می‌کند و می تواند افق رویداد را کاهش دهد و یا از بین ببرد و سیاهچاله را بدون پوشش کند. اما سیاهچاله‌ای با ۱۰ برابر جرم خورشید، به سرعت چرخشی بیش از چند هزار دور بر ثانیه نیاز دارد.
مطابق با نتایج تحقیقات دانشگاه‌های «دوک» (Duke) و «کمبریج» (Cambridge)، جرمی با چنین مشخصاتی را می‌توان در لنزهای گرانشی کشف نمود. لنز گرانشی قسمتی از فضا است که در آن جسمی با جرم زیاد مانند سیاهچاله وجود دارد و با توجه به نیروی گرانشی که دارد مانند یک عدسی طبیعی عمل می‌کند، و نورهای رسیده از فواصل دور را خمیده و در نهایت کانونی می‌کند. اگر نتایج این تحقیقات درست باشد، اخترشناسان می‌توانند چنین اجرامی را که در نظریه جدید پیش بینی شده ثبت و شناسایی کنند

اولین رادیو تلسکوپ ها برای جستجوی موجودات هوشمند فرا زمینی

اولین رادیو تلسکوپ ها برای جستجوی موجودات هوشمند فرا زمینی

اولین مرحله از «آرایه تلسکوپی آلن»(Allen Telescope Array) با تعداد ۴۲ عدد آنتن رادیویی کار خود را در نزدیکی رودخانه «هت»(het) واقع در ایالت کالیفرنیا آمریکا شروع کرده است. زمانی که پروژه ساخت آرایه تلسکوپی ATA به پایان برسد، دارای ۳۵۰ دیش با قطر حدود ۶ متر خواهد بود. در حال حاضر، پروژه SETI با اتکاء به ابزارهایی همانند رادیو تلسکوپ«آرسیبو»(Arecibo) واقع در پورتو ریکو به کار خود ادامه می‌دهد و هیچ تلسکوپ مستقلی برای این پروژه وجود ندارد.
نام آرایه تلسکوپ آلن از نام موسس شرکت مایکروسافت، «پال آلن»(Paul Allen)، شخصی که کمک مالی زیادی به این پروژه کرده، گرفته شده است.این آرایه این اجازه را به ستاره‌شناسان می‌دهد که آسمان را در تمام مدت شبانه روز زیر نظر داشته باشند تا نشانه‌ای از حیات فرازمینی پیدا کنند. «جیل تارتر»(Jill Tarter) مدیر پروژه SETI در کالیفرنیا می‌گوید:"این برای اولین بار است که ما تلسکوپی را با ویژگی‌های مورد نظرمان دارا هستیم." آرایه تلسکوپی ATA قرار است که آسمان را در طول موج ۱- ۱۰ گیگا هرتز زیر نظر داشته باشد. این ناحیه رادیویی اساسا خالی از هر گونه نویز منابع دیگر رادیویی است. تنها موج‌های رادیویی که احتمال تداخل با این طول موج را دارند میکرو موج‌های پس زمینه ی کیهانی هستند. اما ATA به جز آشکار کردن پیام‌های موجودات فرازمینی کاربرد‌هایی دیگری هم دارد. این تلسکوپ میدان دید بسیار بازی دارد و این امکان را به ستاره‌شناسان می‌دهد تا بتوانند با میدان دید زیادی آسمان را مورد مطالعه قرار دهند. این تلسکوپ قادر است از کل آسمان در طول موج هیدروژن خنثی در طول ۵ ماه عکس برداری کند.
آرایه تلسکوپی که در این پروژه بکار برده شده است همانند آرایه تلسکوپی «سولان»(Solan Digital Survey) واقع در ایالت نیو مکزیکو، متشکل از دیشهای ۲.۵ متری، است. آرایه تلسکوپی سولان آسمان را در نوارهای وسیعی مورد بررسی قرار می‌دهد و توانسته است عکاسهای سه بعدی بسیاری را از میلیون‌ها کهکشان تهیه کند. تارتر می گوید:"کار ATA برای ستاره‌شناسی رادیویی همانند کار آرایه تلسکوپی سولان در نور مرئی است." این آرایه قادر است همزمان با کار نقشه برداری از آسمان، پروژه ی SETI را نیز انجام دهد. «ویلیام ویلچ»(William Welch) یکی از اساتید بازنشسته دانشگاه برکلی، شخصی که دریافت کننده‌های الکترونیکی ATA را طراحی کرده است، می‌گوید: "تلسکوپ برای اجرای دو پروژه به صورت همزمان ساخته شده است."
موسسه SETI و UC Berkeley برای به پایان رساندن پروژه هنوز سرمایه جذب می‌کنند. ویلچ می‌گوید:"شما می توانید با خرید یکی از آنتن‌های رادیویی به ارزش ۱۰۰۰۰۰ دلار و ثبت اسم آن به نام خود به این پروژه کمک کنید."

ابر نبولا

ابر نبولا

نبولا ابری از ذرات گرد و غبار و گازها در فضاست .واژه نبولا کلمه لاتین برای ابر است. ستاره شناسان اولیه این اصطلاح را برای کهکشان های دور, یعنی کهکشان های خارج از کهکشان راه شیری مورد استفاده قرار می دادند. چنین کهکشان هایی نبولای برون کهکشانی نامیده می شدند .این کهکشان ها شبیه به وصله پینه های مه آلود نور میان ستارگان به نظر می رسیدند. اما تلسکوپ های جدید نشان داد که نبولاهای برون کهکشانی در واقع سیستم هایی از ستارگان شبیه به کهکشان راه شیری هستند.امروزه، بیشتر ستاره شناسان واژه نبولا را فقط برای ابرهای گرد و غبار و گاز موجود در کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان ها مورد استفاده قرار می دهند. آنها این جرم ها را به دو نوع عمومی طبقه بندی می کنند : نبولای پراکنده (diffuse) و نبولای سیاره ای هردو نوع نبولا, نبولای گازی هم نامیده می شوند.

نبولای پراکنده بزرگ تر از نبولای دیگر است. بعضی از نبولاهای پراکنده به قدری گرد و غبار و گاز دارند که می توانند 100000 ستاره به اندازه خورشید را تشکیل دهد. یک نبولای پراکنده ممکن است نزدیک یک ستاره روشن با گرمای بسیار زیاد به وجود آید. نور ماورای بنفش متراکمی که از ستاره خارج می شود، اتم های گاز نبولا را انرژی دار می کند و به جرم آن این توانایی را می دهد تا نور ساطع کند. یک نبولای پراکنده از این نوع, نبولای برون فرست یا ارسال کننده نامیده می شود. ستاره شناسان باور دارند که بعضی از نبولاهای برون فرست مکان هایی هستند که ستارگان جدید در آنها شکل می گیرند .جاذبه باعث می شود بخشی از گازها و گرد و غبار نبولا منقبض شود و در داخل یک جرم خیلی کوچک تر و متراکم تر به هم فشرده شود . در داخل این جرم تشکیل شده از گرد و غبار و گاز, فشار و دما ایجاد می شود. این انقباض برای میلیون ها سال ادامه می یابد. در طول زمان این جرم به قدر کافی داغ می شود تا بدرخشد و ستاره جدیدی را تشکیل دهد. یک نبولای پراکنده همچنین نزدیک یک ستاره سرد به وجود می آید. در این نمونه نور ماورای بنفش که از مبدأ ستاره خارج می شود, خیلی ضعیف است و نمی تواند موجب شود تا اتم های گاز نبولا نور ساصع کنند. اما ذرات گرد و غبار موجود در نبولای پراکنده نور ستاره را بازتاب می دهند. ستاره شناسان این نوع نبولای پراکنده را نبولای بازتاب دهنده می نامند.اگر یک نبولای پراکنده در ناحیه ای که هیچ ستاره ای در نزدیکی آن نیست رخ دهد، نه نور کافی خارج می کند و نه نوری بازتاب می دهد تا قابل مشاهده شود. چون که در حقیقت، ذرات گرد و غبار نبولا نور را از ستارگانی که آنها را احاطه کرده می مکد و جذب می کند. ستاره شناسان این نوع نبولای پراکنده را که نمی تواند نوری ساطع کند یا نوری بازتاب دهد را نبولای تاریک می نامند.

نبولای سیاره ای ابرهایی شبیه به توپ از گرد و غبار و گاز است که ستارگان مشخصی را احاطه کرده است. نبولای سیاره ای موقعی شکل می گیرد که یک ستاره شروع به واژگونی به داخل خود و بیرون انداختن و دور ریختن لایه های خارجی تر از جوش می کند. موقعی که با تلسکوپ کوچک به نبولای سیاره ای نگاه می کنیم به نظر می رسد که این نوع از نبولا مکان بلندی ست که سطح گردی مثل یک سیاره دارد.