اولین رادیو تلسکوپ ها برای جستجوی موجودات هوشمند فرا زمینی

اولین رادیو تلسکوپ ها برای جستجوی موجودات هوشمند فرا زمینی

اولین مرحله از «آرایه تلسکوپی آلن»(Allen Telescope Array) با تعداد ۴۲ عدد آنتن رادیویی کار خود را در نزدیکی رودخانه «هت»(het) واقع در ایالت کالیفرنیا آمریکا شروع کرده است. زمانی که پروژه ساخت آرایه تلسکوپی ATA به پایان برسد، دارای ۳۵۰ دیش با قطر حدود ۶ متر خواهد بود. در حال حاضر، پروژه SETI با اتکاء به ابزارهایی همانند رادیو تلسکوپ«آرسیبو»(Arecibo) واقع در پورتو ریکو به کار خود ادامه می‌دهد و هیچ تلسکوپ مستقلی برای این پروژه وجود ندارد.
نام آرایه تلسکوپ آلن از نام موسس شرکت مایکروسافت، «پال آلن»(Paul Allen)، شخصی که کمک مالی زیادی به این پروژه کرده، گرفته شده است.این آرایه این اجازه را به ستاره‌شناسان می‌دهد که آسمان را در تمام مدت شبانه روز زیر نظر داشته باشند تا نشانه‌ای از حیات فرازمینی پیدا کنند. «جیل تارتر»(Jill Tarter) مدیر پروژه SETI در کالیفرنیا می‌گوید:"این برای اولین بار است که ما تلسکوپی را با ویژگی‌های مورد نظرمان دارا هستیم." آرایه تلسکوپی ATA قرار است که آسمان را در طول موج ۱- ۱۰ گیگا هرتز زیر نظر داشته باشد. این ناحیه رادیویی اساسا خالی از هر گونه نویز منابع دیگر رادیویی است. تنها موج‌های رادیویی که احتمال تداخل با این طول موج را دارند میکرو موج‌های پس زمینه ی کیهانی هستند. اما ATA به جز آشکار کردن پیام‌های موجودات فرازمینی کاربرد‌هایی دیگری هم دارد. این تلسکوپ میدان دید بسیار بازی دارد و این امکان را به ستاره‌شناسان می‌دهد تا بتوانند با میدان دید زیادی آسمان را مورد مطالعه قرار دهند. این تلسکوپ قادر است از کل آسمان در طول موج هیدروژن خنثی در طول ۵ ماه عکس برداری کند.
آرایه تلسکوپی که در این پروژه بکار برده شده است همانند آرایه تلسکوپی «سولان»(Solan Digital Survey) واقع در ایالت نیو مکزیکو، متشکل از دیشهای ۲.۵ متری، است. آرایه تلسکوپی سولان آسمان را در نوارهای وسیعی مورد بررسی قرار می‌دهد و توانسته است عکاسهای سه بعدی بسیاری را از میلیون‌ها کهکشان تهیه کند. تارتر می گوید:"کار ATA برای ستاره‌شناسی رادیویی همانند کار آرایه تلسکوپی سولان در نور مرئی است." این آرایه قادر است همزمان با کار نقشه برداری از آسمان، پروژه ی SETI را نیز انجام دهد. «ویلیام ویلچ»(William Welch) یکی از اساتید بازنشسته دانشگاه برکلی، شخصی که دریافت کننده‌های الکترونیکی ATA را طراحی کرده است، می‌گوید: "تلسکوپ برای اجرای دو پروژه به صورت همزمان ساخته شده است."
موسسه SETI و UC Berkeley برای به پایان رساندن پروژه هنوز سرمایه جذب می‌کنند. ویلچ می‌گوید:"شما می توانید با خرید یکی از آنتن‌های رادیویی به ارزش ۱۰۰۰۰۰ دلار و ثبت اسم آن به نام خود به این پروژه کمک کنید."

ابر نبولا

ابر نبولا

نبولا ابری از ذرات گرد و غبار و گازها در فضاست .واژه نبولا کلمه لاتین برای ابر است. ستاره شناسان اولیه این اصطلاح را برای کهکشان های دور, یعنی کهکشان های خارج از کهکشان راه شیری مورد استفاده قرار می دادند. چنین کهکشان هایی نبولای برون کهکشانی نامیده می شدند .این کهکشان ها شبیه به وصله پینه های مه آلود نور میان ستارگان به نظر می رسیدند. اما تلسکوپ های جدید نشان داد که نبولاهای برون کهکشانی در واقع سیستم هایی از ستارگان شبیه به کهکشان راه شیری هستند.امروزه، بیشتر ستاره شناسان واژه نبولا را فقط برای ابرهای گرد و غبار و گاز موجود در کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان ها مورد استفاده قرار می دهند. آنها این جرم ها را به دو نوع عمومی طبقه بندی می کنند : نبولای پراکنده (diffuse) و نبولای سیاره ای هردو نوع نبولا, نبولای گازی هم نامیده می شوند.

نبولای پراکنده بزرگ تر از نبولای دیگر است. بعضی از نبولاهای پراکنده به قدری گرد و غبار و گاز دارند که می توانند 100000 ستاره به اندازه خورشید را تشکیل دهد. یک نبولای پراکنده ممکن است نزدیک یک ستاره روشن با گرمای بسیار زیاد به وجود آید. نور ماورای بنفش متراکمی که از ستاره خارج می شود، اتم های گاز نبولا را انرژی دار می کند و به جرم آن این توانایی را می دهد تا نور ساطع کند. یک نبولای پراکنده از این نوع, نبولای برون فرست یا ارسال کننده نامیده می شود. ستاره شناسان باور دارند که بعضی از نبولاهای برون فرست مکان هایی هستند که ستارگان جدید در آنها شکل می گیرند .جاذبه باعث می شود بخشی از گازها و گرد و غبار نبولا منقبض شود و در داخل یک جرم خیلی کوچک تر و متراکم تر به هم فشرده شود . در داخل این جرم تشکیل شده از گرد و غبار و گاز, فشار و دما ایجاد می شود. این انقباض برای میلیون ها سال ادامه می یابد. در طول زمان این جرم به قدر کافی داغ می شود تا بدرخشد و ستاره جدیدی را تشکیل دهد. یک نبولای پراکنده همچنین نزدیک یک ستاره سرد به وجود می آید. در این نمونه نور ماورای بنفش که از مبدأ ستاره خارج می شود, خیلی ضعیف است و نمی تواند موجب شود تا اتم های گاز نبولا نور ساصع کنند. اما ذرات گرد و غبار موجود در نبولای پراکنده نور ستاره را بازتاب می دهند. ستاره شناسان این نوع نبولای پراکنده را نبولای بازتاب دهنده می نامند.اگر یک نبولای پراکنده در ناحیه ای که هیچ ستاره ای در نزدیکی آن نیست رخ دهد، نه نور کافی خارج می کند و نه نوری بازتاب می دهد تا قابل مشاهده شود. چون که در حقیقت، ذرات گرد و غبار نبولا نور را از ستارگانی که آنها را احاطه کرده می مکد و جذب می کند. ستاره شناسان این نوع نبولای پراکنده را که نمی تواند نوری ساطع کند یا نوری بازتاب دهد را نبولای تاریک می نامند.

نبولای سیاره ای ابرهایی شبیه به توپ از گرد و غبار و گاز است که ستارگان مشخصی را احاطه کرده است. نبولای سیاره ای موقعی شکل می گیرد که یک ستاره شروع به واژگونی به داخل خود و بیرون انداختن و دور ریختن لایه های خارجی تر از جوش می کند. موقعی که با تلسکوپ کوچک به نبولای سیاره ای نگاه می کنیم به نظر می رسد که این نوع از نبولا مکان بلندی ست که سطح گردی مثل یک سیاره دارد.

سوپر نواها

سوپر نواها

سوپرنوا ستاره در حال انفجاری است که قبل از این که به مرحله ای برسد که به تدریج از دید محو شود، می تواند میلیاردها بار روشن تر از خورشید شود. بالا ترین حد روشنی وقتی ست که ستاره منفجر شده است و همین ممکن است یک کهکشان کامل را تحت الشعاع قرار دهد. انفجار، یک ابر بزرگ از گرد و غبار و گاز را به داخل فضا پرتاب می کند. جرم مواد پرتاب شده ممکن است ده برابر جرم خورشید باشد.
ستاره شناسان دو نوع سوپرنوا را تشخیص می دهند. نوع یک و نوع دو. سوپرنوای نوع یک شاید در ستارگان دوگانه مشخصی رخ بدهد. ستاره دوگانه یک جفت ستاره نزدیک به هم هستند که در حوالی همدیگر می گردند. سوپرنوای نوع یک ممکن است در دوگانه هایی که یکی از ستارگانش کوچک و متراکم است و کوتوله سفید نام دارد، رخ دهد. اگر دو ستاره به قدر کافی به یکدیگر نزدیک باشند، کشش جاذبه ای کوتوله سفید، جرم را از شریک بزرگ تر به سمت خود می کشد. موقعی که کوتوله سفید به جرمی حدود 4/1 برابر خورشید می رسد، واژگون و سپس منفجر می شود.
سوپرنوای نوع دو از مرگ تک ستاره ای که جرم خیلی بیشتری نسبت به خورشید دارد, ناشی می شود. موقعی که چنین ستاره ای شروع به سوختن می کند، هسته آن به سرعت در خود واژگون می شود و ناگهان انرژی وحشتناکی در شکل نوترونی (نوعی ذره زیر اتمی) و تابش الکترومغناطیس (انرژی مغناطیسی و الکتریکی) آزاد می شود. این انرژی باعث می شود که ستاره به صورت یک سوپرنوا فوران کند. بیشتر سوپرنواها چند روز بعد از این که رخ می دهند به حداکثر روشنی می رسند و برای چند هفته به طور متراکم می درخشند. بعضی از سوپرنواها در عرض ماه ها محو می شوند. سوپرنواهای دیگر بعد از یک دوره چند ساله محو می شوند. سوپرنواها همچنین از نظر مقدار و ترکیب موادی که بیرون می دهند، متفاوتند.سوپرنواها همچنین می توانند پشت انواع اشیاء آسمانی گم شود. بعد از چند انفجار سوپرنوایی ممکن است در نهایت یک ستاره متراکم کوچک باقی بماند که اصولاً از نوترون ها و یا شاید ذرات اولیه ای به نام پولسار تشکیل شده است. چنین ستاره ای ستاره نوترونی نامیده می شود. ستارگان نوترونی ای که به سرعت در حال گردش و به مقدار زیاد مغناطیسی هستند، پولسار نامیده می شوند. بعد از انفجارهای دیگر ممکن است شئی به نام سیاهچاله به وجود بیاید. یک سیاهچاله چنان نیروی جاذبه قدرتمندی دارد که حتی نور نیز نمی تواند از آن فرار کند. در بعضی از موارد هم، اصلاً هیچ شیئی و هیچ باقیمانده ای از انفجار سوپرنوا نمی ماند.دانشمندان باور دارند که سوپرنوا همه عناصر سنگین تر مثل آهن، طلا و اورانیوم را که روی زمین پیدا می شوند و در اشیاء خارج از منظومه شمسی هم وجودشان آشکار شده, به وجود می آورد. همچنین شواهدی وجود دارد که بعضی از اشعه عظیم و کیهانی با انرژی بالا از سوپرنوا سرچشمه می گیرند.
در سال 1054 ستاره شناسان چینی یک سوپر نوا را ثبت کردند که به قدری روشن بود که در طول روز نیز قابل مشاهده بود. در سال 1987 یک سوپرنوای نوع دو در ابر بزرگ ماژلانی، نزدیک ترین کهکشان به کهکشان راه شیری، قابل مشاهده شد. این اولین سوپرنوایی بود که در تقریباً 400 سال اخیر با چشم غیر مسلح مشاهده شده است.